Махсус хәрби операциядә катнашучыларның һәм тормыш иптәшләренең кредитлар буенча бурычлары исәптән чыгарылачак

Узган ел ахырында 2022 елның 7 октябрендә кабул ителгән 377нче номерлы «Россия Федерациясе Кораллы Көчләренә мобилизация буенча хәрби хезмәткә чакырылган, махсус хәрби операциядә катнашучы затлар, шулай ук аларның гаилә әгъзалары тарафыннан кредит килешүләре (займ килешүләре) буенча йөкләмәләрне үтәтү үзенчәлекләре турында»гы Федераль законга үзгәрешләр кертелде. Алар турында суд приставларының район бүлеге начальнигы вазифаларын вакытлыча башкаручы Алексей Устинов сөйләде.

— Алексей Валерьевич, законның яңа редакциясенең төп моментлары турында сөйләгез әле. Сүз нинди бурычлар турында бара? Нинди дә булса искәрмәләр яки чикләүләр бармы?
— 2024 елның 1 декабренә кадәр бурычларны түләтү турында суд акты үз көченә кергән яисә үтәтү производствосы кузгатылган, срогы чыккан кредитлар буенча бурычлар исәптән чыгарылачак.
2024 елның 1 декабренә кадәр махсус хәрби операциядә катнашу өчен контракт имзалаганнарга һәм аларның гаилә әгъзаларына гомуми суммасы 10 миллион сумнан артмаган кредит йөкләмәләрен туктатачаклар. Бу минималь срогы бер ел тәшкил иткән контракт төзү көненнән барлыкка килә. Моннан тыш, 2024 елның 1 декабренә кадәр түбәндә күрсәтелгән бер генә булса да шарт булырга тиеш:
— әлеге йөкләмәләр буенча бурычны түләтү турында суд акты үз көченә кергән;
— кредит оешмасына үтәтү документы бирелгән;
— мондый финанс компаниясе гаризасы буенча үтәтү производствосы ачылган.

— Махсус хәрби операциядә катнашучылар һәм аларның тормыш иптәшләре бурычларын исәптән чыгару хокукыннан файдаланырга теләүчеләр өчен эш тәртибе нинди? Моның өчен нинди документлар тапшырырга кирәк?
— Бурычлы гражданинга хокукларны гамәлгә ашыру өчен Россия суд приставлары федераль хезмәтенең үтәтү производствосы алып барыла торган структур бүлекчәсенә яки Россия суд приставлары федераль хезмәтенең территориаль органы идарәсе аппаратына, шул исәптән дистанцион ысул белән дә, мөрәҗәгать итәргә кирәк.
Шулай ук әлеге сорау белән Россия Федераль суд приставлары хезмәтенең мәҗбүри үтәтү органының кизү торучы хезмәткәренә мөрәҗәгать итәргә мөмкин.
Хәрби хезмәт узу турында контракт төзегән зат яисә күрсәтелгән затның хатыны (ире) суд приставлары бүлекчәсенә мөрәҗәгать иткәндә һәм туктатылырга тиешле үтәтү производстволары булганда мәҗбүри үтәтү органы хезмәткәре тарафыннан түбәндәге документларны алу тәэмин ителә:
— үтәтү производствосын туктату турында гаризалар;
— 1 ел һәм аннан да күбрәк вакытка хәрби хезмәт узу турындагы контрактның күчермәләре яисә күрсәтелгән контрактны төзү турында Россия Федерациясе Саклану министрлыгының тиешле органыннан белешмәләр;
— паспорт күчермәсе.
Хәрби хезмәт узу турында контракт төзегән затның хатынына (иренә) карата үтәтү производствосын туктату турында карар кабул итү өчен өстәмә рәвештә никахлашу турында акт язмасын теркәү хакында документ алырга кирәк.

— Татарстанда бу законга потенциаль рәвештә ничә үтәтү производствосы керә? Бурычларны уңышлы сызып ташлау мисаллары бармы?
— Мәҗбүри үтәлештә 7,5 миллиард сумнан артык суммага 20 меңгә якын үтәтү производствосы тора, алар 3721 бурычлыга карата кузгатылган һәм әлеге законга кагыла торган шартларга шартлы рәвештә туры килә. 1 декабрьдән баш идарәнең вазифаи затлары тарафыннан гомуми суммасы 1,8 миллион сумнан артык 23 үтәтү производствосын туктату турында карар кабул ителде, бу 10 бурычлыны кредит түләүләре буенча бурычларын түләүдән азат итәргә мөмкинлек бирде.

— Хәрби хәрәкәтләр зонасында булган махсус хәрби операциядә катнашучы үз бурычларын исәптән чыгаруга гариза бирә аламы? Бу очракта нинди ярдәм күрсәтелә?
— Моның берничә юлы бар. Беренчедән, Татарстан Республикасы территориясендә урнашкан контракт буенча хәрби хезмәткә сайлап алу пунктларында вазифаи затлар тарафыннан көн саен кизү торулар оештырыла. Алар барышында контракт төзүче затларга үтәтү производствосы буенча аларның хокуклары аңлатыла, шулай ук үтәтү производстволарын туктатып тору һәм исәптән
09:16

чыгару турында да гариза калдырырга мөмкин. Кергән гаризалар икенче көннән дә соңга калмыйча эшкәртелә һәм башкару эшчәнлеге буенча кирәкле чаралар күрү өчен вазифаи затка җибәрелә.
Моннан тыш, тиешле гаризаны Бердәм дәүләт һәм муниципаль хезмәтләр порталының шәхси кабинеты аша, кирәкле документларның фото-күчермәләрен беркетеп җибәрергә мөмкин.
Шулай ук якын туганнары махсус хәрби операциядә катнашучының мәнфәгатьләрендә гариза язып, кирәкле документларны беркетеп, махсус ышаныч кәгазеннән башка да суд приставлары хезмәтенең якындагы бүлекчәсенә мөрәҗәгать итә алалар.
Эш сәгатьләрендә телефон хезмәте күрсәтү төркемнәренең телефон номерлары булдырылды һәм эшли. Баш идарәнең кизү торучы часте телефоны номерына шалтыратып, мәгълүмат алырга, шулай ук булган сорауларны оператив рәвештә хәл итәргә мөмкин, әгәр шалтырату эштән тыш вакытта килеп ирешсә, мөрәҗәгать теркәләчәк, ул икенче көннән дә соңга калмыйча тикшерү өчен тапшырылачак.

— Бурычларны исәптән чыгару турындагы гаризаларны карау өчен законда нинди сроклар билгеләнгән? Гариза тапшырганнан соң нинди эшләр башкарыла?
— Хәрби хезмәт узу турында контракт төзегән затның яисә шушы затның хатынының (иренең) үтәтү производствосын туктату турындагы гаризалары, әгәр беркетелгән документларның күләме суд приставы-башкаручы тарафыннан мондый карар кабул итү өчен җитәрлек булса, кабул ителә һәм тәүлек эчендә карала. Әгәр аларның күләме җитәрлек булмаса, суд приставы-башкаручы аларны вәкаләтле органнардан таләп итә.

— Хәзерге вакытта махсус хәрби операциядә катнашучылар белән нинди эш алып барыла? Аларга карата үтәтү производствосы очраклары күпме?
— «Үтәтү производствосы турында»гы Федераль законның 40нчы маддәсе нигезләмәләре нигезендә, үтәтү производствосы бурычлы кешенең махсус хәрби операция уздыру зонасында Россия Федерациясе Кораллы Көчләре составында хәрби хәрәкәтләрдә катнашу вакытына, шулай ук контракт буенча хәрби хезмәт узу турындагы контрактның гамәлдә булу вакыты тәмамланганнан соң да 180 көнгә туктатыла. Күрсәтелгән чорда мәҗбүри үтәтү чаралары кулланылмый.
Махсус хәрби операциядә катнашучыларга карата кузгатылган үтәтү производстволары буенча хокукларны һәм законлы мәнфәгатьләрне бозуга юл куймау мәсьәләсе баш идарә җитәкчелегенең даими контролендә тора.

— Махсус хәрби операциядә катнашучылар һәм аларның гаиләләре өчен тагын нинди ярдәм чаралары каралган?
— Үтәтү җыенын түләүдән азат итү өчен нигезләр киңәйтелде. Үтәтү производствосы бурычлы гражданинга карата кузгатылган булса, ул алынмаячак, әгәр:
— РФ Кораллы Көчләре, башка гаскәрләр, хәрби берләшмәләр һәм органнар составында хәрби хәрәкәтләрдә, террорчылыкка каршы операция үткәрүдә катнашса;
— РФ Кораллы Көчләренә мобилизация буенча хәрби хезмәткә чакырылган булса;
— махсус хәрби операциядә катнашса;
— махсус хәрби операция зонасына якын участокларда РФ иминлеген тәэмин итү буенча бурычларны турыдан-туры үтәүче Федераль иминлек хезмәте органнарының хәрби хезмәткәре булып торса;
— хәрби хезмәткәр яки милли гвардия гаскәрләре полицейские, Эчке эшләр бүлеге хезмәткәре, махсус хәрби операция зонасына якын участокларда Федераль иминлек хезмәте органнарына ярдәм итсә.
Элек чыгарылган һәм үтәлмәгән карарлар суд приставы-үтәүче тарафыннан юкка чыгарыла.

— Нинди очракларда бурыч юкка чыгарылмаячак?
— 391нче номерлы Федераль закон алимент буенча бурычларны каплауга кагылмый. Шулай ук кеше башка гражданинның гомерен өзеп, балаларын, ул тәрбияли торган кешеләрне керемсез калдырганда һәм суд тарафыннан акча түләргә тиеш дип табылганда, кеше сәламәтлегенә зыян салып, шуңа компенсация түләргә тиеш булган очракта, ришвәтчел хокук бозулар кылуда гаепләнеп, бурычы барлыкка килгән булса, ул юкка чыгарылмый.

— Татарстанда хәзерге вакытта күпме үтәтү производствосы туктатылу стадиясендә тора яки түләтүдән яклауга эләгә?
— Махсус хәрби операция башланганнан бирле «Үтәтү производствосы турында»гы 2007 елның 2 октябрендә кабул ителгән 229нчы номерлы Федераль законның 40нчы маддәсендә каралган нигезләр буенча, махсус хәрби операциядә катнашучы 14645 бурычлыга һәм аларның гаилә әгъзаларына карата кузгатылган 43995 үтәтү производствосы туктатылды.

— Махсус хәрби операциядә катнашучыларга һәм аларның гаиләләренә ярдәм күрсәтү өчен хезмәт башка ведомстволар белән ничек хезмәттәшлек итә?

— Махсус хәрби операциядә катнашучыларга, шулай ук аларның гаилә әгъзаларына карата мәҗбүри үтәтү чараларын күргәндә тискәре нәтиҗәләрне киметә торган чаралар күрү максатларында Татарстан Республикасы хәрби идарәсе органнары, район хәрби комиссариатлары вәкилләре белән мәгълүматлар алмашуның оперативлыгын тикшерү мәсьәләләре буенча эшлекле очрашулар уздырыла.
Шулай ук Татарстан Республикасы буенча «Ватанны саклаучылар» дәүләт фонды филиалында проблемалы мәсьәләләр һәм аларны хәл итү юллары буенча даими рәвештә эшлекле киңәшмәләр уздырыла.